خصوصیات نوجوان: گرایش شدید به دوست

نوجوان گرایش شدیدی نسبت به دوستان هم‌سن خود دارد. گرایش نوجوان به دوستان هم‌سن خود به دو دلیل است؛ اول آنکه احساس می‌کند دوست هم‌سن او، او را بهتر درک می‌کند؛ چراکه هر دو در یک وضعیت قرار دارند و احساس می‌کند بزرگ‌ترها و کودکان، او را درک نمی‌کنند. بنابراین نوجوانانی که می‌توانند با آنها ارتباط برقرار کنند برای او جذابیت بیشتری دارند.

دوم آنکه نوجوان استقلال‌طلب است و به والدین خود می‌خواهد بگوید مستقل و بزرگ شده است بنابراین گرایش به تیم و گروه و در نتیجه گرایش به دوست پیدا می‌کند چراکه با تعهداتی که اعضاء گروه نسبت به هم دارند حالت استقلال‌طلبی آنها ارضاء شده و خود را قوی‌تر و پایدارتر احساس می‌کنند. پای‌بندی به گروه، گاه تا جایی پیش می‌رود که معیارهای گروه بسیار مهم‌تر از گرایش‌های فردی او می‌شود. این گرایش به گروه و تعهد نسبت به هم گروه خود، از دیگر عواملی است که باعث می‌شود نوجوان به دوستان خود پای بند بوده و گرایش زیادی به آنها داشته باشد.

نوجوانان به مرور زمان به خاطر بزرگ‌تر، قوی‌تر و مستقل‌تر شدن، نسبت به گروه بی‌اهمیت می‌شوند. همچنین هرچه نوجوان به انتهای دوره نوجوانی می‌رسد گرایش به دوست در او کاسته می‌شود؛ چراکه هر چه عاقل‌تر و باتجربه‌تر می‌شود می‌فهمد که بسیاری از دوستان خود را از روی احساس انتخاب کرده و مطابقت چندانی با او نداشته و برای او خیلی هم مفید نیستند.

 

مزایا و معایب گرایش شدید به دوست برای نوجوان

1- پای بندی افراطی به دوستان خود: گرایش شدید نوجوان به دوست و پای بند بودن به آنها باعث می‌شود دوستان او هرچه را که برای او بخواهند بپذیرد و به آنها عمل کند تا جایی که بدون در نظر گرفتن عواقب کار، همراه دوستان خود باقی بماند. بنابراین نوجوان به خاطر بی‌تجربگی‌هایی که دارد و به دلیل احساساتی بودن، وقتی احساس کند با دوستی مشکلی ندارد به شدت به او علاقه‌مند شده و در همه چیز به او اعتماد می‌کند و تمام حالات و روش زندگی خود را به صورت کورکورانه از او تقلید می‌کند. حال اگر دوست او فرد مطلوبی نباشد گرفتار راه‌های خطا می‌شود؛ اما اگر دوست او انسان درستی باشد او را به مسیر درستی می‌کشاند.

2- دوستان خوب: با توجه به پای‌بندی افراد به دوستان خود یکی از بهترین و سریع‌ترین راه‌های رشد هر انسان مخصوصاً نوجوانان، دوستی با انسان‌های درست و الگوبرداری از آنهاست؛ چراکه نوجوانان احساساتی‌تر و اثرپذیرترند. بنابراین چنانچه نوجوان با دوستان خوبی ارتباط برقرار کند در مسیر صحیحی قرار گفته و به درستی رشد می‌کند. به همین دلیل در مفاهیم تربیتی، اخلاقی و اجتماعی، این موضوع اهمیت ویژه‌ای داشته و دوست هر فرد را آیینه و اثرگذار او دانسته‌اند؛ چراکه انسان همان‌طور است که دوستان او آن گونه‌اند.

3-  درخواست محبت از دیگران: از آنجا که هر انسانی مخصوصاً نوجوانان نیازمند محبت هستند و می‌خواهند دیگران آنها را دوست داشته باشند و به او توجه کنند اگر والدین به نوجوان خود محبت نکنند او محبت را در جای دیگری جستجو خواهد کرد و در شرایطی قرار خواهد گرفت که ممکن است برای او مطلوب نباشد. بنابراین محبت و دوستی با دیگران می‌تواند جایگزین دوستی با والدین و افراد مناسب شده و نوجوان در شرایط نامناسبی قرار گیرد.

 

روش رفتار صحیح والدین و مربیان با نوجوان با توجه به این ویژگی

بهترین راه برای رشد و تعالی نوجوان، دوستی او با انسان‌های فهیم و دارای علمی است که خیرخواه و علاقه‌مند به او هستند. چنانچه نوجوان با چنین افرادی دوست شود به مقدار زیادی از رشد صحیح نوجوان می‌توان مطمئن بود. چنانچه والدین، راه‌های تربیتی نوجوان را به درستی بدانند با توجه به اینکه خیرخواه و علاقه‌مند به نوجوان خود هستند و گرایش خونی (ژنتیکی) و عاطفه پدری و مادری نسبت به نوجوان خود دارند بهترین افراد برای دوستی با او هستند.

والدین باید برای نوجوان خود به نحوی زمینه‌سازی کنند که با کسانی رفیق شود که انسان‌های سالمی هستند. این رفقا می‌توانند افراد هم سن خود نوجوان باشند. هرچند اگر از افراد بافضیلت و کمالات باشند بهتر است. زمینه‌سازی والدین به این شکل است که او را با اجتماعات مثبت آشنا کرده و در فضاهای سالم قرار دهند. فضاها و اجتماعات مثبت فضاهایی مانند اجتماعات علمی، اجتماعات مذهبی، شرکت در فعالیت‌های مثبت با افراد مثبت و جمع‌هایی از این قبیل هستند. واضح است که در چنین اجتماعات افراد سالمی هستند که نوجوان می‌تواند با آنها آشنا شده و از آنها الگوبرداری کند.

این اجتماعات باید به شکلی باشند که نوجوان در فضای مثبت و شاد قرار گیرد و ارتباطات میان افراد، دوستانه و با محبت باشد، از سختگیری‌های بیجا پرهیز شده و از لذت‌های حلال بهره ببرند. در چنین شرایطی نوجوان به افراد مثبت جذب شده و تحت آموزش صحیح قرار گرفته و الگوبرداری درستی خواهد داشت.

والدین باید دوستان نوجوان خود را بشناسند و اگر می‌توانند با آنها ارتباط برقرار کنند و در صورت امکان در جمع‌های دوستان فرزند خود شرکت کنند. در این صورت اگر احساس کنند فرزندشان در شرایط نامناسبی قرار دارد می‌توانند از آن جلوگیری کرده و با توضیحات لازم و جایگزین کردن افراد مناسب، از ارتباط او با افراد نامناسب جلوگیری کنند.