نور و ظلمت وجود انسان

برای اینکه انسان خلق شود و به کمال برسد باید از ماده شکل بگیرد و در عالم ماده زندگی کند؛ چراکه این دنیا قواعدی دارد که در آن می‌توان راحت‌تر و سریع‌تر رشد کرده و به کمال رسید. هنگام شکل گرفتن انسان از عالم ماده، حالات و اموری در انسان به وجود می‌آید که باعث می‌شود انسان از نور الهی در حجاب رفته و در ظلمت قرار بگیرد به این امور حجابهای ظلمانی گفته می‌شود. حجاب‌های ظلمانی موانعی در وجود انسان هستند که نور الهی را پوشانده و انسان را در ظلمت قرار می‌دهند. این حجاب‌ها، فاصله میان انسان و خدا بوده و مانع ادراک خدا توسط انسان می‌شوند. حجاب‌های ظلمانی در نزول انسان به مراتب پایین شکل می‌گیرند و بخش پست و دنیایی وجود انسان هستند.

انسان در ارتباط با عالم نور و جنبه الهی وجود خود با ابعاد نورانی در ارتباط است. این بخش از وجود انسان، او را به خدا نزدیک کرده و باعث ارتباط او با خدا می‌شود. مراتب نورانی وجود انسان اسماء و صفات الهی هستند که خداوند همه آنها را در انسان قرار داده است. این اسماء و صفات، در اعمال انسان به صورت فضائل اخلاق خود را نشان می‌دهند. بنابراین فضائل اخلاق یا همان اخلاق نیک، اسماء و صفات الهی موجود در قلب انسان هستند که در اعمال انسان ظاهر می‌شوند. کسی که اخلاق نیک نداشته باشد اخلاق بد یا رذایل اخلاق از او ظاهر خواهد شد. بنابراین رذایل اخلاق در نبود فضائل اخلاق به وجود می‌آیند و با از بین رفتن رذایل اخلاق، فضائل اخلاق از انسان ظاهر می‌شوند. به عنوان مثال کسی که بخشنده نیست انسان خسیسی است و کسی که خسیس نباشد از او بخشندگی مشاهده خواهد شد؛ مانند نور و ظلمت، یعنی زمانی ظلمت از بین می‌رود که نور وجود داشته باشد.

بنابراین، فضائل اخلاق از اسماء و صفات الهی موجود در قلب انسان به وجود می‌آیند و از نبود فضائل اخلاق که بخش نورانی وجود انسان هستند، رذایل اخلاق که بخش ظلمانی وجود انسان‌اند ظاهر می‌شود. تا زمانی که رذایل اخلاق در انسان وجود داشته باشند هرچند به مقدار کم، انسان از ظلمت ر‌ها نشده است و زمانی که همه رذایل اخلاق در همه جنبه‌‌ها از وجود انسان پاک شوند، ظلمت از وجود انسان پاک شده و به نور می‌رسد. چگونگی از بین رفتن رذایل اخلاق و مراحل عملی پاک شدن ظلمت از وجود انسان، در بخش‌‌های بعد کتاب توضیح داده خواهد شد.