روش ارتباط صحیح زن با همسرش

آنچه از احادیث معلوم می‌شود این است که زن سرپرست ‏خانواده ‏است و نسبت ‏به آنها مسئولیت دارد. رسول خدا (ص) می فرمایند: «مرد سرپرست ‏خانواده ‏است و نسبت ‏به آنها مسئولیت دارد و زن سرپرست خانواده همسر و فرزندش است و نسبت ‏به آنها مسئولیت دارد.»^[1]

رسول خدا (ص) می‌فرمایند: «بهترین زنان شما زن عفیف راغب است که در ناموس خود عفت و به شوهر خود رغبت داشته باشد.»^[2] یعنی خود را از نامحرمان نگه داشته و عفت به خرج دهد اما نسبت به همسر خود رغبت نشان داده و خود را به او نزدیک کند و خود را معرض او قرار دهد.

از وظایف دیگر زن تلاش برای رضایت همسرش است. رسول خدا (ص) می‌فرمایند: «او (زن همسرش) را نباید خشمگین کند و باید آنچه مورد رضایت اوست انجام دهد و به پیمان و وعده­اش وفادار باشد.»^[3] موضوع رضایت شوهر به قدری اهمیت دارد که امام باقر (ع) می‌فرمایند: «برای زن هیچ شفیعی نزد پروردگارش به اندازه رضایت شوهرش سودمند‌تر نیست.»^[4]

پیامبر خدا (ص) می‌فرمایند: «پس از اسلام، هیچ نعمتی برای مرد بهتر از زن مسلمانی نیست که هرگاه به او بنگرد شادش کند و هرگاه به او فرمان دهد اطاعتش کند و در غیاب او حافظ ناموس و مالش باشد.»^[5] از آنجا که مرد با افزودن زن به وجود خود احساس کامل شدن می‌کند اگر محبت بین آنها حاکم باشد وجود زن برای او جذابیت و آرامش خاصی داشته و از نگاه به همسرش احساس شادی و شَعَف می‌کند.

ایشان می‌فرمایند: «شوهرت را اطاعت کن تا خیر دنیا و آخرت تو را کفایت کند و به پدر و مادرت نیکی کن تا خیر خانه‏ات زیاد شود.»^[6] امام علی (ع) می‌فرمایند: «جهاد زن اطاعت کردن از شوهرش است.»^[7]

یکی دیگر از اموری که بین زن و همسرش باید اتفاق بیافتد محبت و مهربانی میان آنهاست. رسول خدا (ص) می‌فرمایند: «حق مرد بر زنش آن است که (زن) پای بند خانه‌اش باشد، با او محبت و مهربانی کند و دوستش بدارد.»^[8]

از وظایف دیگر زن این است که رعایت وضعیت شوهر خود را کرده و او را بیش از توانش مجبور به انجام کاری نکند. رسول خدا (ص) می‌فرمایند: «زن نباید شوهرش را بیش از توانایی‌اش مجبور کند.»^[9]

زن باید نسبت به همسر خود با انصاف بوده و زحمات شوهر خود را نادیده نگیرد. امام صادق (ع) می‌فرمایند: «هر زنی به شوهر خود بگوید من از تو هرگز خیری ندیدم، (ثواب تمام) کارهایش از بین می‌رود.»^[10]

یکی از موضوعات مهم در مورد زن رفتارهای ظاهری اوست. امام صادق (ع) می‌فرمایند: «بهترین زنان شما زنی است که دارای بویی خوش و دست‌پختی خوب باشد. هنگامی که خرج می‌کند بجا خرج کند و هنگامی که خرج نمی‌کند بجا از خرج کردن خودداری کند. چنین زنی کارگزاری از کارگزاران خداست و کارگزار خدا نه ناامید می‌شود و نه پشیمان.»^[11]

مردی خدمت رسول خدا (ص) آمد و عرض کرد همسری دارم که هرگاه وارد خانه می‌شوم به استقبالم می‌آید و چون از خانه بیرون می‌روم بدرقه‌ام می‌کند و زمانی که مرا اندوهگین می‌بیند می‌گوید: اگر برای رزق و روزی غصه می‌خوری، بدان که خداوند آن را به عهده گرفته است و اگر برای آخرت خود غصه می‌خوری خدا اندوهت را زیاد کند. (بیشتر به فکر آخرتت باشی.) رسول خدا (ص) فرمودند «برای خدا کارگزارانی [در روی زمین] است و این زن یکی از کارگزاران خداست که پاداش او برابر با نیمی از پاداش شهید است.»^[12] چنین زنی فهمی دارد که باعث رشد آنها در زندگی با هم می‌شود به همین دلیل چنین زنی این‌قدر نزد خدا ارزشمند است.

همان ‌طور که ذات زنان اقتضاء دارد و خود نیز چنین می‌خواهند باید برای همسر خود، خود را آراسته و معطر نمایند تا به این وسیله جذابیتی که باعث دلبری همسرشان می‌شود به وجود آورند. این موضوع در استحکام خانواده بسیار مهم است. به این ترتیب مرد که در جامعه با دیگران در ارتباط است زنان دیگر از او دلبری نکرده و همواره همسر خود جذاب‌ترین فرد برای او خواهد بود. پیامبر خدا (ص) می‌فرمایند: «بهترین زنان شما آن زنی است که برای شوهرش آرایش و زینت می‌کند، اما از بیگانگان خود را می‌پوشاند.»^[13] ایشان می‌فرمایند: «بر زن است که [برای شوهرش] خوشبو‌ترین عطرهایش را به کار بَرد و زیبا‌ترین لباس‌هایش را بپوشد و از زیبا‌ترین زینت‌هایش استفاده کند.»^[14]

آزار نرساندن زن به شوهرش یکی از وظایف او می‌باشد. پیامبر خدا (ص) در اهمیت این موضوع می‌فرمایند: «هر زنی که شوهرش را آزار دهد، اگر تمام عمرش را روزه بگیرد و شب‏‌ها عبادت کند و بنده‏‌ها آزاد نماید و مال‏‌ها در راه خدا انفاق کند، خداوند هیچ نماز و کار نیکی را از او نمی‏پذیرد تا آنکه به شوهرش کمک کند و او را از خود راضی نماید؛ در غیر این صورت آن زن اولین کسی است که به جهنم می‏رود. سپس فرمودند: مرد هم اگر همسر خود را اذیت کند یا به او ظلم نماید چنین گناه و عذابی خواهد داشت.»^[15]

امام صادق (ع) می‌فرمایند: «ملعون است ملعون، آن زنی که شوهر خود را بیازارد و غمگین کند و خوشبخت است خوشبخت، آن زنی که شوهر خود را احترام کند و آزارش ندهد و در همه حال از او فرمان برد.»^[16]

از وظایف زن کمک کردن به مرد در انجام عبادات و کسب دانش است. پیامبر خدا (ص) می‌فرمایند: «هر زنی که در حج و جهاد و دانش‌اندوزی به شوهرش کمک کند، خداوند آن پاداشی را که به زن حضرت ایوب (ع) داده است، به او می‌دهد.»^[17] چرا که‌ در این امور زن باید صبور باشد و با او همراهی کند؛ حداقل کمک کردن این است که مانع انجام این کارها نشود.

یکی از وظایف زن نسبت به همسرش صبر بر رفتارهای ناخوشایند اوست. امام صادق (ع) می‌فرمایند: «هر زنی که در مقابل بد ‌اخلاقی‌های شوهرش ‏صبر کند خدا ثواب آسیه دختر مزاحم (نام پدر آسیه است) را به او عطا کند.»^[18] امام باقر (ع) می‌فرمایند: «خداوند متعال برای مردان جهاد را مقرّر داشته و برای زنان نیز جهاد را قرار داده است. جهاد مردان آن است که مال و جان خود را در راه خدا ایثار کنند و جهاد زنان آن است که بر اذیت‌های شوهر و غیرت ورزی‌های او صبر کنند.»^[19] چرا که‌ غیرت ورزی مرد به نفع زن و باعث استحکام زندگی آنهاست.

در احادیث و روایات یکی از وظایف زن نسبت به همسرش را مراقبت از خانه و اموال او و خدمت کردن به شوهرش بیان کرده‌اند. رسول خدا (ص) می‌فرمایند: «زن، سرپرست خانه شوهر و فرزندانش است و درباره آنان از او سؤال می‌شود.»^[20]

پیامبر خدا (ص) می‌فرمایند: «هر زنی که هفت روز شوهرش را خدمت کند، خداوند هفت در دوزخ را به روی او ببندد و هشت در بهشت را به رویش بگشاید تا از هر دری که خواهد وارد شود و فرمودند: هیچ زنی نیست که جرعه‌ای آب به شوهرش بنوشاند مگر آنکه این عمل او برایش بهتر از یک سال باشد که روزهایش را روزه بگیرد و شب‌هایش را به عبادت سپری کند.»^[21]

با توجه به مطالب بیان شده به طور خلاصه می‌توان گفت چنانچه زن امور زیر را در مورد شوهر خود رعایت کند رفتار صحیحی که باید داشته باشد را داشته است. این امور تمام رفتار‌های صحیح دیگر را نیز شامل می‌شود یعنی اگر زنی تمام این امور را رعایت کند همه رفتار‌های صحیح را با همسر خود خواهد داشت.

1. زن، سرپرست خانه شوهر و فرزندانش است.
2. زن نباید به همسر خود آزار رساند.
3. نباید شوهر خود را به بیش از توانایی‌اش مجبور کند.
4. به همسر خود احترام بگذارد.
5. به شوهر خود رغبت داشته باشند.
6. باید با عفت بوده و حافظ ناموس شوهرش باشد. عفت یعنی به مردان دیگر رغبت نداشته باشد و از بیگانگان خود را بپوشاند.
7. باید در مقابل دشواری‌های زندگی همسرش صبر کند.
8. در مقابل غیرت ورزی شوهرش ‏صبر کند.
9. زن امانت‌دار اموال شوهرش است پس در غیاب او باید حافظ مالش باشد.
10. نسبت به همسر خود محبت و دل‌سوزی داشته باشد و او را دوست بدارد.
11. نباید همسر خود را خشمگین کند.
12. باید مطیع همسرش باشد.
13. باید به پیمان و وعده­اش وفادار باشد.
14. باید به گونه‌ای رفتار کند که شوهرش از او راضی باشد.
15. به همسر خود برای کسب دانش کمک کند.
16. خود را برای همسرش آراسته و معطر کند.

بنابراین در کل و به طور خلاصه می‌توان گفت آنچه زن باید نسبت به شوهر خود رعایت کند محبت و دلسوزی، شوهرداری، احترام، عفت، رغبت به شوهر خود، آراستن خود، اطاعت، امانت‌داری اموال شوهر، صبر در مشکلات و آزار نرساندن است.

 

روش ارتباط صحیح مرد با همسرش

 

---

[1] - مجموعه ورام (تنبیه الخواطر و نزهة النواظر)، جلد 1، صفحه 6

[2] - نهج الفصاحه، صفحه 475، حدیث 1534

[3] - مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل، جلد 14، صفحه 244، حدیث 16604

[4] - وسائل الشیعه، جلد 20، صفحه 222، حدیث 25743

[5] - الکافی (ط-الاسلامیه)، جلد 5، صفحه 327، حدیث 1

[6] - کنز العمال، حدیث ۴۳۳۸۸

[7] - الکافی (ط-الاسلامیه)، جلد 5، صفحه 9، حدیث 1

[8] - مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل، جلد 14، صفحه 244، حدیث 16604

[9] - مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل، جلد 14، صفحه 242، حدیث 16604

[10] - وسائل الشیعه، جلد 20، صفحه 162، حدیث 25311

[11] - وسائل الشیعه، جلد 20، صفحه 30، حدیث 24946

[12] - وسائل الشیعه، جلد 20، صفحه 32، حدیث 24954

[13] - بحارالأنوار (ط- بیروت)، جلد ‏100، صفحه 235، حدیث 20

[14] - الکافی (ط-الاسلامیه)، جلد 5، صفحه 508، حدیث 7

[15] - وسائل الشیعه، جلد 20، صفحه 163، حدیث 5315

[16] - بحارالأنوار (ط- بیروت)، جلد ‏100، صفحه 253، حدیث ۵۵

[17] - مکارم الاخلاق (طبرسی)، صفحه 201

[18] - بحارالأنوار (ط- بیروت)، جلد ‏100، صفحه 247، حدیث 30

[19] - الکافی (ط-الاسلامیه)، جلد 5، صفحه 9، حدیث 1

[20] - مجموعه ورام (تنبیه الخواطر و نزهة النواظر)، جلد 1، صفحه 6

[21] - میزان الحکمه، جلد 5، حدیث 7879