برای رسیدن به حالت حضور قلب به طور عملی و برای اینکه انسان بتواند آشفتگی روحی خود را از بین برده و خود را در درونش متمرکز کند و به ذکر قلبی که حقیقت ذکر و همان حضور قلب است برسد، ابتدا باید مطابق آنچه در بخش « تمرکز فکر و حضور قلب » در مرحله سوم بیان شد، اقدام به کنترل و تمرکز فکر کند. پس از آن، در این مرحله باید اقدام به تمرکز بر حقیقت خود کرده و پس از آن اقدام به توجه به خدا در درون خود نماید.
پاکی قلب از ظلمت‌ها از توبه آغاز شده، با پاکی اعمال از گناهان ادامه پیدا می‌کند و با پاکی اعمال از عیب‌های اخلاقی، سپس با پاک کردن کامل قلب از رذایل اخلاق و محبت‌‌های باطل، به حالت انس و حضور دائم در محضر خدا می‌رسد.
پس از آنکه انسان در تقوی و اراده خود چنان قوی شد که هیچ گناهی را با اراده خود انجام نداده و هیچ واجبی را با اختیار خود ترک نکرد، آمادگی آن را پیدا می‌کند که ریشه‌‌های گناهان را در خود از بین ببرد. ازآنجاکه رذایل اخلاق ریشه گناهان هستند و رذایل اخلاق در قلب انسان هستند در این مرحله فرد وارد محدوده قلب می‌شود.
توبه و اهمیت آن
توبه اولین اقدام در حرکت به سوی خداست و بیداری، مقدمه توبه است. به این معنی که انسان قبل از آنکه در مسیر الهی قرار بگیرد و بخواهد مطابق خواست خدا عمل کند، باید بیدار شده و متوجه شود که قرار گرفتن در راه خدا باعث سعادت اوست. در اصطلاح عرفا این بیداری و متوجه شدن « یَقَظَه » نام دارد.
مطابق آنچه در بخش «ابعاد وجود انسان» بیان شد آنچه در قلب انسان است در فکر او خود را نشان می‌دهد، پس هر چه در قلب جریان داشته باشد ذهن به آن مشغول می‌شود. بنابراین انسان به هر چیز محبت داشته باشد به آن توجه داشته و به آن فکر می‌کند و هر چه محبت بیشتر باشد توجه به آن چیز هم بیشتر است.
برای از بین بردن رذایل اخلاق، باید عیب‌هایی که در سه بخش وجود انسان به وجود آمده اصلاح و پاک شوند. به این شکل که در مرحله پایین آن، باید اعمال را اصلاح نمود و در مرحله بالاتر تفکر و اندیشه را پاک کرده و در مرحله بالاتر، قلب را از عیب‌ها و حجاب‌ها پاک نمود. پاک شدن این سه بخش به روش خاصی است که در ادامه بیان می‌شود.
بعضی افراد به بعضی از گناهان به قدری مبتلا هستند که این گناهان در درون آنها ریشه‌دار شده و با تلاش معمولی نمی‌توانند آنها را کنار بگذارند و برای از بین بردن آنها مشکلات زیادی دارند.
برای از بین بردن این گناهان فرد باید علاوه بر کار‌های ذکر شده، برنامه‌ریزی و تلاش ویژه‌ای داشته باشد. به این ترتیب که باید به نحوی برنامه‌ریزی کند که به تدریج از ابتلای به آن گناهان کم کرده و از کیفیت و عمق آنها بکاهد تا به مرور زمان به طور کامل آنها را از بین ببرد.
