برنامه عملی برای تفریحات سالم نوجوان

از مهم‌ترین موضوعاتی که هر انسان به آن نیاز دارد و در صورت اشتباه در آن، به خطا رفته و دچار انحراف می‌شود تفریحات سالم است. این موضوع مخصوصاً در دنیای امروز که به تفریحات اهمیت بیشتری داده می‌شود و در زمان تفریح زمینه‌های انحراف، بیشتر از مواقع دیگر وجود دارد حساسیت بیشتری دارد. موضوع تفریحات سالم بخش مهمی از زندگی هر فرد است که اگر به درستی از آن استفاده شود می‌تواند باعث سلامت و رشد او شود.

با توجه به اینکه نوجوان اوقات فراغت زیادی دارد و به بازی و تفریح علاقه خاصی دارد و بخشی از رشد و تربیتِ او در بازی و تفریح است، باید به این موضوع به صورت ویژه اهمیت داده شده و برای آن برنامه‌ریزی شود. چه بسیار نوجوانانی که هنگام پرداختن به تفریحات، دچار دوستان ناباب یا زمینه‌های انحراف می‌شوند و چه بسیار نوجوانانی که در پرداختن به ­تفریحات دچار رشد و تربیت می‌شوند.

تفریح فعالیتی است که باعث تخلیه فشارهای روانی شده و باعث آرامش روانی در فرد می‌شود. همچنان که فشارهای فکری و بدنی با خواب و استراحت از بین می‌رود، بخشی از فشارهای جان و روان فرد با تفریح از بین می‌رود. بنابراین چنانچه در داشتن تفریحات کوتاهی شود حالت خمودی در انسان به وجود می‌آید. پس هر انسانی نیاز دارد زمانی را به تفریح بپردازد در غیر این صورت فشار روانی باقی مانده در فرد باعث می­شود بقیه زندگی او با اختلال و اشکال مواجه می‌شود. یکی از دلایل تأکید ائمه (ع) به داشتن تفریح نیز همین است.

از آنجا که اثر تفریح در جان فرد است انسان از اموری می‌تواند بهره تفریحی ببرد که آنها را دوست دارد. پرداختن به این امور باعث لذت و آرامش روحی و روانی در فرد می‌شود چراکه سنخیتی میان فرد و آنها وجود دارد. بنابراین تفریح افراد مختلف متفاوت است. به عنوان مثال کسی که به هنری علاقه‌مند است اقدام به آن هنر، تفریح اوست و کسی که به ورزشی علاقه دارد آن ورزش می‌تواند تفریح او باشد. کسی که به امور معنوی و الهی و علم اندوزی علاقه‌مند است اقدام به این امور، تفریح و باعث آرامش اوست. نگاه ظریفِ دین به کار که آن را تفریح مؤمن می‌داند به این معنی است که کار انسان باید به نحوی انتخاب شود که مورد علاقه او باشد.

تفریحات از اموری هستند که انسان می‌تواند طوری عمل کند که علاوه بر رفع خستگی روانی، باعث آموزش و رشد فکری و شخصیتی او شود. از طرف دیگر تفریحات می‌توانند به شکلی باشند که باعث تخریب روانی یا اتلاف عمر و یا آموزش و انجام امور منفی شوند. بنابراین اگر تفریحات به درستی انجام شوند نه تنها باعث تخریب فرد نمی‌شود بلکه فرد را رشد می‌دهد.

با این توضیح می‌توان گفت تفریحات به دو بخش سالم و ناسالم تقسیم‌بندی می‌شوند. تفریحات سالم تفریحاتی هستند که حداقل، تضادی با رشد معنوی و الهی انسان نداشته باشد و تفریحات ناسالم تفریحاتی هستند که باعث تخریب حالات انسانی، معنویات و الهیات فرد می‌شوند. تفریحات سالم نیز به دو بخش تقسیم می‌شوند. تفریحاتی که فقط باعث رفع خستگی روانی می‌شوند و تفریحاتی که علاوه بر رفع خستگی روانی باعث رشد فکری و در مرتبه‌ای بالاتر باعث رشد انسانی، معنوی و الهی فرد می‌شوند.

با توجه به آنچه بیان شد نمونه­ هایی از تفریحات سالم که می‌توان به نوجوان پیشنهاد داد موارد زیر هستند. این امور و امور مشابه، چنانچه به درستی انجام شوند می‌توانند علاوه بر آرامش روانی، باعث رشد نوجوان نیز شوند. والدین و مربیان باید زمینه‌های انجام این تفریحات را فراهم کرده و برای آنها برنامه‌ریزی کنند.

والدین باید در برنامه‌ریزی دقت کنند تفریحاتی را برای نوجوان در نظر بگیرند که به آنها علاقه‌مند است تا استفاده بیشتری از آن تفریحات کند. همچنین باید دقت کنند به قدری تفریحات در زندگی نوجوان زیاد نشود که بر اصل زندگی او غلبه کرده و حالت سستی از وظایف اصلی و لذت‌جویی دائمی در او به وجود آورد و او را از وظایف اصلی‌اش باز دارد.

١- انجام ورزش‌ها مثل شنا، فوتبال و …

٢- انجام کارهای هنری

٣- گشت و گذار در طبیعت

٤- رفتن به مسافرت

٥- بازدید از مکان‌های دیدنی و تاریخی

٦- معاشرت با دوستان مثبت

٧- دید و بازدید از فامیل‌ها

٨- رفتن به اردوهای دسته جمعی

٩- مطالعه حکایات، طنزها و داستان‌های آموزنده و سالم

١٠- مطالعه کتاب­های علمی و تاریخی

١١- انجام بازی‌های مختلف بدنی و حرکتی سالم

١٢- انجام بازی‌های مختلف فکری سالم

١٣- نگاه به فیلم‌های مستند علمی و آموزنده

١٤- نگاه به فیلم‌های سینمایی سالم و آموزنده

١٥- و موارد بسیاری از این قبیل.