تأثیر معاشرت صحیح بر زندگی فردی و اجتماعی انسان

کسانی که در معاشرت با دیگران و رفتار‌های اجتماعی، بهتر عمل ‌می‌کنند باعث قضاوت‌‌های بهتری درباره خود می‌شوند، دوستان و ارتباطات بیشتری دارند و از این راه فرصت‌‌های اجتماعی و شغلی بهتری به دست می‌آورند. در مجموع می‌توان گفت افرادی که آداب معاشرت را رعایت می‌کنند، تصویر خوبی از خود نزد دیگران به وجود می­آورند و در روابط کاری و زندگی اجتماعی موفق‌‌تر هستند.

جامعه‌ای که در آن آداب معاشرت رعایت نمی‌شود افراد از یکدیگر احساس نا امنی می‌کنند؛ چرا که‌ وقتی کسی احساس کند که به او حسد می‌ورزند، نسبت به او بد دل هستند، نسبت به او کینه می­ورزند، برای او توطئه چینی می‌کنند و نسبت به او و دارایی‌اش حرص می‌ورزند، نمی‌تواند راحت زندگی کند.

اگر در جامعه‌ای فضایل اخلاق اجتماعی بر مردم حاکم باشد یعنی مردم نسبت به یکدیگر مهربان باشند، نسبت به هم گذشت داشته باشند، به یکدیگر حسد نورزند، ‌در مقابل راه پیشرفت هم مانع‌تراشی نکنند و نسبت به هم صبر و حوصله داشته باشند، این جامعه حتی اگر از لحاظ مادی هم پیشرفت چندانی نداشته باشد، باز مردم در آن احساس آرامش و خوشبختی می‌کنند.

یکی از خصوصیات ارتباطات صحیح اجتماعی و رعایت آداب معاشرت صحیح، شاد و شیرین شدن زندگی برای همه افراد است. این شادی و طراوت بر اثر دل‌گرم شدن افراد به خاطر ارتباط خوبی که با هم دارند و به خاطر احساس ثبات بر اثر با هم بودن اتفاق می‌افتد. آداب معاشرت بر مبنای دستورات خدا این دو اثر مهم را به شکل بهتری در زندگی انسان به وجود می‌آورد.

از طرف دیگر وقتی افراد با هم ارتباط صحیحی برقرار کنند و نسبت به هم بخل و حسد نداشته و همدیگر را از دانش و تجربه خود آگاه کنند و به یکدیگر برای زندگی بهتر کمک کنند، علاوه بر اینکه باعث افزایش انرژی یکدیگر می‌شوند از علم و تجربه همدیگر استفاده کرده و هر فرد تجربیات خود را در اختیار دیگران قرار داده و از ادامه دادن راهی که او رفته دیگران به علم و زندگی کامل‌تری می‌رسند.

اگر انسان‌ها بر اثر معاشرت صحیح از تکیه­گاه محکم خانواده و روابط اجتماعی خوب برخوردار باشند، هنگام برخورد با حوادث و مشکلات سخت زندگی، احساس ثبات و پایداری بیشتری کرده و خود را نمی‌بازند و احساس تنهایی، ترس و بی‌پناهی آنها را آزار نمی‌دهد و در مشکلات سخت، خود را قدرتمند و پایدار می‌بینند و از پس مشکلات بهتر و راحت‌تر برمی­آیند.

بدون ارتباط خوب افراد با دیگران، بخشی از استعداد‌های آنها شکوفا نمی‌شود. آداب رابطه با دیگران، آشکارکننده شخصیت و اخلاق افراد است. اگر انسان تنها بود و با کسی ارتباط نداشت هیچ‌گونه حرکت و رشدی در او اتفاق نمی‌افتاد؛ بنابراین بخش مهمی از رشد و کمال انسان‌ها با ارتباط آنها با یکدیگر به وجود می‌آید.

از آنجا که آداب معاشرت، آداب رعایت کردن بهتر همدیگر و زندگی کردن با هم در شرایط بهتر است، جامعه‌ای که در آن آداب معاشرت به طور صحیح رعایت می‌شود جامعه‌ای موفق‌تر و متعالی‌تر است.

از آنجا که با رعایت آداب معاشرت ارتباطات افراد با یکدیگر دوستانه‌تر می‌شود و کسانی که رفتار دوستانه‌تری دارند به همان اندازه محبوب‌تر شده و روابط جذاب‌تری خواهند داشت، رعایت احترام و آداب پسندیده در برخورد‌های اجتماعی، هم شأن و منزلت اجتماعی افراد را بالا می‌برد و هم جامعه را به سمت یک جامعه با نشاط و سالم حرکت می‌دهد.

انسان وقتی با دیگران بر اساس آداب معاشرت صحیح رفتار می‌کند هم احترام و محبت خود را به دیگران نشان می‌دهد و هم به آنها اطمینان می‌دهد که در کنار او در امنیت و آرامش هستند. در چنین جامعه‌ای افراد انرژی مضاعف به هم داده و باعث شکوفایی همدیگر می‌شوند و جامعه‌ای دوست داشتنی‌تر و جذاب‌تر می­سازند.

اگر ارتباطات صحیح اجتماعی و آداب معاشرت الهی رعایت شود جامعه‌ای بدون مشکل ایجاد می­شود که همه در خوشی و راحتی زندگی کرده و همه از هم احساس امنیت و آرامش می‌کنند؛ مشکلات را همه با هم حل کرده و از شادی‌ها همه با هم لذت می‌برند؛ در این صورت مشکلات شکسته شده و کم می‌شود ولی شادی‌ها افزایش یافته و زیاد می‌شود.

وقتی مردم در کنار هم باشند در مشکلات همه دست در دست هم داده و هر فرد بخشی از مشکل را رفع می‌کند اما در شادی‌ها چون همه خیرخواه هم هستند همه به همان اندازه شاد شده و لذت می‌برند. بنابراین رعایت آداب معاشرت باعث کم شدن مشکلات جامعه شده و جامعه‌ای شاد و دوست داشتنی به وجود می آورد. همچنان که امام صادق (ع) می‌فرمایند « سُرور و نشاط در سه خصلت است، در وفای به عهد، رعایت کردن حقوق دیگران و همراهی کردن مسلمانان در پیشامد‌های ناگوار. » (بحارالأنوار (ط- بیروت)، جلد ‏٧٥، صفحه ٢٣٧)

در یک کلام می‌توان گفت انسان با رعایت اخلاق و آداب اجتماعی زندگی شیرین، موفق و با ثباتی داشته و جامعه‌ای آرام و دوست داشتنی خواهد داشت. بر عکس، بدون رعایت اخلاق و آداب اجتماعی زندگیِ تلخ، ناموفق و آسیب پذیری داشته و جامعه‌ای پر تنش و ناامنی خواهد داشت.