بزرگترهای معنوی
از جمله کسانی که انسان باید با آنها ارتباط برقرار کرده و در ارتباط با آنها اموری را رعایت کند بزرگترهای معنوی هستند. بزرگترهای معنوی کسانی هستند که انسان از وجود آنها استفاده معرفتی و معنوی کرده و راه سعادت و کمال خود را از آنها یاد گرفته و با کمک آنها این راه را به شکل صحیحتر و راحتتری طی میکند.
انسان به این دنیا آورده شده تا به رشد معنوی و معرفتی برسد. در این دنیا حقیقت انسان باید به مرحلهای از بلوغ و کمال برسد که بتواند در عالمهای دیگر که عالمهای مادی نیستند به راحتی و بدون مشکل زندگی کند. بنابراین حضور انسان در این دنیا در اصل برای رشدِ بخش غیر مادی وجود اوست.
از آنجا که بزرگترهای معنوی، این بخش از وجود انسان را رشد میدهند ارتباط با آنها موضوع بسیار مهمی در ارتباطات فرد با دیگران بوده و انسان باید بداند که بهترین شکل ارتباط با این افراد چگونه است و چگونه میتواند از وجود آنها بیشتر استفاده کند.
بزرگترهای معنوی به دو گروهِ کسانی که از نظر معرفت و شناخت انسان را رشد میدهند و بزرگترهایی که از نظر شخصیتی و معنوی انسان را رشد میدهند تقسیم میشوند.
موضوع علم آموزی و دادن معرفت و شناخت، در این کتاب در دو رده مورد بررسی قرار میگیرد. اول، موضوع علم و علم آموزی به طور کلی و از این جهت که علمی به انسان آموخته میشود، بدون درنظر گرفتن این که چه نوع علمی است یا باعث کمال انسان میشود یا نه. در ادامه افرادی که به طور کلی به انسان علم میآموزند با عنوان «معلم» بیان میشوند.
دوم علم و علم آموزی که باعث رشد و تعالی انسان در زندگی و شخصیت او شده و روش رسیدن به تعالی و کمال را به او میآموزد. افرادی هستند که به طور خاص تلاش میکنند این نوع علم را به دیگران یاد دهند. این افراد در ادامه با عنوان «استاد علمی» مطرح میشوند.
گروه دیگر از بزرگترهای معنوی کسانی هستند که علاوه بر یاد دادن علم و روش زندگی متعالی و روش رسیدن به کمالات معنوی و شخصیتی، با انسان مرحله به مرحله برای رسیدن به کمال همراهی کرده و انسان را در عمل، تحت تربیت خود قرار میدهند. این افراد در ادامه با عنوان «استاد اخلاقی و تربیتی» بیان میشوند.
گروه دیگر از بزرگترهای معنوی، ولیفقیه یا رهبر جامعه است. ولیفقیه یا رهبر جزو افراد تأثیرگذار تربیتی در ابعاد اجتماعی است که با نوع رهبری و مدیریت جامعه اسلامی باعث رشد و هموار شدن مسیر تعالی مردم جامعه میشود. از این لحاظ هر فرد در جامعه اسلامی تحت تأثیر عملکرد رهبر آن جامعه بوده و در کلِ جامعه زمینههای کمال او فراهم میشود. بنابراین مردم وظایفی نسبت به رهبر و رهبر نسبت به امت اسلامی دارند. به این دلیل ایشان مانند استاد اخلاق یا معلم تربیتی جزو کسانی است که عملاً در تربیت و کمال انسانها مؤثر است.
بنابراین بزرگترهایی که از نظر معرفت و شناخت انسان را رشد میدهند عبارتاند از «معلم» و «استاد علمی» و بزرگترهایی که از نظر شخصیتی و معنوی انسان را رشد میدهند عبارتاند از «استاد اخلاقی و تربیتی» و «ولی فقیه یا رهبر». در ادامه این چهار گروه مورد بررسی قرار گرفته و احادیث مربوط به هر یک بیان میشود.