با توجه به مطالبی که در مورد حرص در بخش « حرص یکی از عیبهای اخلاقی » بیان شد حرص عبارت است از حالتی که بر اثر آن، انسان اموری را جذب کرده و برای به دست آوردن آنها به حرکت در‌می‌آید؛ اما از آنجا که آن امور را مستقل در تأثیرگذاری می‌داند با نگرشی مستقلانه در تأثیرگذاری، آن چیز را طلب می کند. به این نوع طلب کردن حرص میگویند.
پس از آنکه انسان در تقوی و اراده خود چنان قوی شد که هیچ گناهی را با اراده خود انجام نداده و هیچ واجبی را با اختیار خود ترک نکرد، آمادگی آن را پیدا می‌کند که ریشه‌‌های گناهان را در خود از بین ببرد. ازآنجاکه رذایل اخلاق ریشه گناهان هستند و رذایل اخلاق در قلب انسان هستند در این مرحله فرد وارد محدوده قلب می‌شود.
عُجب به معنی خودبینی است و از آنجا که تمام عیبهای انسان از توجه به خودیت خود و عدم توجه به خدا سرچشمه می‌گیرند، سرسلسله و اصل همه عیب‌ها عُجب است. بنابراین سه رذیله حرص، تکبر و حسد از این رذیله سرچشمه می‌گیرند و از آنجا که این سه رذیله سرسلسله همه عیب‌ها هستند عجب، مادر و سرمنشأ تمام عیبهای وجود انسان است.
حرص عبارت است از طلب کردن چیزی، به طوری که فرد، آن چیز را در تأثیرگذاری مستقل بداند؛ بنابراین در طلب آن چیز اصرار کرده و در به دست آوردن آن عجله می‌کند؛ چراکه آن چیز را در رفع نیازش به خودی خود مؤثر می‌داند و خدا را تأثیرگذار نمی‌بیند بنابراین آن چیز را حتی اگر نیاز هم نداشته باشد طلب می‌کند. این حالت در قلب انسان حرص است و این نوع عمل کردن، حریصانه رفتار کردن است. بنابراین ریشه حرص، محبت به دنیا و بی‌توجهی به خداست.
تکبر
تکبر عبارت است از حالت خود را از دیگران بر‌تر دیدن و دیگران را از خود حقیر‌تر و کوچک‌تر دانستن. مهمترین مشخصة آن این است که وقتی فرد به کسی حس تکبر دارد در مقابل او نمی‌تواند تواضع کند و از بالا به پایین به او نگاه کرده و رفتار می‌کند و چنانچه طرف مقابل بر فرد متکبر برتری‌جویی کند عصبانی شده و از او ناراحت یا متنفر می‌شود.
برای اینکه انسان، الهی شود باید موانع رشد و کمال خود را از بین ببرد. عیبهای انسان نقاط ضعف او بوده و همان محدودیت‌ها و قید‌های وجود او هستند. چهارچوب وجود انسان محدودیتهای وجود اوست و انسان فقط در حیطه چهارچوب وجود خود می‌تواند عمل کند؛ در نتیجه انسان به محدودیتهای وجودش منتهی شده و در آنها توقف می‌کند. بنابراین محدودیت‌ها و قید‌های انسان همان نقاط ضعف و حقارت‌های وجود او هستند.[1]
از بین رفتن ظلمت و ناپاکی، از بدن و اعمال شروع شده تا به قلب می‌رسد. پاک شدن اعمال که بخش ظاهر انسان است با ترک گناهان و انجام واجبات اتفاق می‌افتد. یعنی انسان در اولین قدم به سمت پاکی، باید همه گناهان را ترک کرده و همه واجباتی که به عهده اوست انجام دهد. این اعمال باید با قصد و نیت انجام فرمان خدا باشد.
