ایثار یکی از خصوصیات اخلاقی است که موجب می‌شود فرد از حق خود گذشته و آن را در خدمت دیگران قرار دهد در حالی که خودش به آن نیاز یا میل دارد؛ بنابراین ایثار به معنی گذشتن از چیزی است که خود فرد آن را می‌خواهد و دادن آن به دیگری. ایثار بر اثرِ دیگران را بر خود مقدم داشتن به وجود می‌آید.
هدیه دادن از رفتار‌های نیک بوده و از سنت‌های حسنه‌ای است که باعث گرمی و محبت میان دوستان و خویشاوندان می‌شود. هدیه دادن از مهربانی و خیرخواهی نسبت به دیگران سرچشمه می‌گیرد.
قدردانی از خصوصیات اخلاقی و تشکر کردن از خصوصیات رفتاری انسان است. قدردانی و تشکر به معنی دانستن قدر و منزلت چیزی که به فرد تعلق گرفته و برخورد مثبت در مقابل خیر رساندن دیگران است. قدردانی مقدمه تشکر است و تشکر کردن نتیجه قدر دانستن است. قدردانی و تشکر از معرفت، مهربانی، تواضع و بزرگواری سرچشمه می‌گیرند.
بخشیدن و گذشت از خطای دیگران از خصوصیات اخلاقی و رفتاری است و به معنی نادیده گرفتن خطای کسی که به او ضرری رسانده یا باعث آزار او شده است می‌باشد. گذشت و بخشش، از مهربانی، از خود گذشتگی و خیرخواهی نسبت به دیگران سرچشمه می‌گیرد.
عدالت از خصوصیات اخلاقی و رفتاری است که از معرفت داشتن، محبت و از خود گذشتگی سرچشمه می‌گیرد و به معنی قرار دادن هر چیز در جایی که شایستگی آن را دارد است. جای شایسته هر چیز با شناخت موقعیت، شایستگی‌های آن و شرایطی که دارد معلوم می‌شود.
امانت‌داری از خصوصیات اخلاقی رفتاری اجتماعی است و به معنی حفظ و نگهداری از چیزی است که متعلق به دیگری است. این خصوصیت از خیرخواهی و از خود گذشتگی سرچشمه گرفته و از مهمترین خصوصیات اجتماعی انسان است.
عزت، قوی بودن و استحکامی درونی است که باعث استواری انسان در برابر مشکلات و امور مختلف می‌شود. کلمه عزت در اصل از عزاز (بر وزن اساس) به معنی زمین محکم و نفوذ ناپذیر گرفته شده است.
بزرگواری از خصوصیات اخلاقی و بزرگوارانه رفتار کردن از خصوصیات رفتاری انسان است. بزرگواری به معنی احساس بزرگیای در خود است که مانع از پرداختن به امور پست می‌شود. بزرگواری از معرفت، قوی بودن، از خود گذشتگی و مثبت بودن سرچشمه می‌گیرد. انسان بزرگوار با کناره‌گیری از پستی‌ها با شکوه و جلال شده و نزد دیگران شریف و محترم می‌شود.
همان‌طور که بیان شد حضور قلب یک اتفاق قلبی است و امور ظاهری آن را از بین نمی‌برد مگر آنکه فرد در کنترل فکر و جلوگیری از محبت‌‌های غیر الهی ضعفی داشته باشد و توجه به امور مختلف از جمله توجه به مردم قلب او را تحت تأثیر قرار دهد.
برای رسیدن به حالت حضور قلب به طور عملی و برای اینکه انسان بتواند آشفتگی روحی خود را از بین برده و خود را در درونش متمرکز کند و به ذکر قلبی که حقیقت ذکر و همان حضور قلب است برسد، ابتدا باید مطابق آنچه در بخش « تمرکز فکر و حضور قلب » در مرحله سوم بیان شد، اقدام به کنترل و تمرکز فکر کند. پس از آن، در این مرحله باید اقدام به تمرکز بر حقیقت خود کرده و پس از آن اقدام به توجه به خدا در درون خود نماید.
پاکی قلب از ظلمت‌ها از توبه آغاز شده، با پاکی اعمال از گناهان ادامه پیدا میکند و با پاکی اعمال از عیبهای اخلاقی، سپس با پاک کردن کامل قلب از رذایل اخلاق و محبت‌‌های باطل، به حالت انس و حضور دائم در محضر خدا می‌رسد.
با توجه به مطالب بخش‌‌های « اهمیت روابط اجتماعی در رشد معنوی و اخلاقی انسان » و « روش شناسایی عیبهای اخلاقی »، برای اینکه فرد از اجتماع استفاده کرده و رشد معنوی داشته باشد باید وقتی در جمعی قرار می‌گیرد، اموری که او را مُنفعل می‌کنند یعنی او را تحت تأثیر قرار داده و باعث عکس‌العمل او می‌شوند، مورد دقت و بررسی قرار دهد تا بتواند اشکالات اخلاقی و رفتاری خود را پیدا کرده و اقدام به از بین بردن آنها کند.
کرامت نفس به معنی بزرگواری و گرایش به برتری‌هاست. از آنجا که عالم ماده مرحله پایینی از عوالم است و تمایلات مادی تمایلات پست هستند، بزرگواری با برخلاف تمایلات مادی عمل کردن به وجود می‌آید. انسانی که می‌تواند بزرگوارانه از تمایلات حقیر و پست خود صرف‌نظر کند به کرامت نفس رسیده است. از آنجاکه عیبهای اخلاقی انسان مانند حرص، تکبر و حسد ریشه در گرایش‌های پست دارند وقتی کسی عیبهای اخلاقی خود را کنار بگذارد در او کرامت نفس به وجود می‌آید.
یکی از بهترین راه‌های رسیدن به فضائل اخلاق و محبت‌‌های الهی و یکی از بهترین و سریع‌ترین راه‌‌هایی که انسان را با خدا ارتباط داده و فرد را به توسعه وجودی می‌رساند انس و شباهت رفتاری، فکری و شخصیتی با ائمه (ع) است.
انسان در محبت به خدا چند حالت دارد. یا خدا را به طور کامل فراموش کرده و در زندگی خود هیچ توجهی به او ندارد. در این صورت فقط به خود و دنیای اطراف خود محبت دارد و با نفسانیات خود زندگی میکند. یا به خدا توجه دارد اما به خود و دنیای اطراف خود بیشتر توجه دارد و فقط در بعضی مواقع به یاد خدا می‌افتد. در این صورت چیزی از محبت خدا در او ایجاد شده اما خود و دنیای اطراف خود را بیشتر دوست دارد. کسانی هستند که خدا را به اندازه خود دوست دارند و همان طور که به امور مختلف توجه دارند به خدا هم توجه می‌کنند.
